مجله زیست شناسی ایران

آلودگی خاک با فلزات سنگین به دلیل پایداری طولانی­ مدت فلزات سنگین در خاک و دارا بودن پتانسیل تأثیرات مضر بوم­شناختی می­تواند بوم­ سازگان­های زمینی را به مدت طولانی تحت تأثیر قرار دهد. گیاه­ پالایی به­ عنوان یک فنّاوری پایدار، ارزان­ قیمت و دوستدار محیط­زیست که براساس استفاده مستقیم از گیاهان زنده برای پالایش در محل خاک­ها، لجن­ها،‌ رسوبات و آب­های زیرزمینی آلوده از طریق حذف، تخریب یا محدود نگه‌داشتن آلاینده بنا نهاده شده، امروزه موضوع تحقیقاتی مهمی را در پژوهش­های گیاهی به خود اختصاص داده است. ازآنجایی‌که گیاه­پالایی فرآیندی کند و زمان­بر می­باشد، به­طوری­که سال­ها طول می­کشد تا سطح آلودگی به مقدار قابل­قبول و مجاز در خاک برسد، بنابراین بهبود کارایی این فرآیند و کاهش مدت‌زمان لازم برای زدودن آلودگی از اهداف مهم این فناوری است. در میان عوامل زیستی مؤثر بر فرآیند گیاه­پالایی، نقش میکروارگانیسم‌های خاک به‌ویژه قارچ­های مایکوریزی حائز اهمیت است، به­ طوری­که کارایی گیاهان در فرآیند گیاه­ پالایی در صورت همزیستی با این میکروارگانیسم­های مفید خاکزی می­تواند تشدید شود. ازاین­ رو در مطالعه پیش­رو تأثیر همزیستی با قارچ­های مایکوریز آربوسکولار بر فرآیند پالایش سبز خاک­های آلوده به فلزات سنگین با بررسی و تفسیر نتایج بدست آمده از پژوهش­های پیشین موردمطالعه قرارگرفت. نتایج این بررسی نشان داد که توانایی قارچ­های میکوریزی در حفاظت گیاه در برابر سمیت فلزات سنگین به عوامل متعددی چون گونه گیاهی، نوع و نژاد قارچ میکوریزی، نوع و غلظت فلز سنگین، شرایط رشد گیاه، ویژگی­های خاک، سن، وضعیت فیزیولوژیکی و سیستم ریشه­ای گیاه بستگی دارد.